Motor ve Araç Tekniği Bilgisi

MOTORLARIN SINIFLANDIRILMASI

* Yakıtın yanma yerine göre:
o İçten yanmalı motorlar:Yakıt silindirler içersinde yakılırsa buna içten yanmalı motor denilir.günümüzde her türden araçlarda kullanılan motorlar içten yanmalı motorlardır.
o Dıştan yanmalı motorlar:Yakıtın motorun dışında yanmasıyla güç üreten makinelerdir.Buhar türbinleri vs.
* Zamanlarına göre:
o 1-Dört zamanlı motorlar
2-İki zamanlı motorlar
* Yakıtın çeşitlerine göre:
o 1-Benzinli motorlar (Yakıtı benzindir)
2-Dizel motorlar(yakıtı motorindir.)
3-LPG motorlar(yakıtı sıvılaştırılmış petrol gazıdır)
* Yapım özelliklerine göre:
o 1-Sıra tipi motorlar
2-V tipi motorlar
3-Yatık (boksör tipi) motorlar
4-W-H-X Yıldız tipi vb.motorlar
* Soğutma sistemine göre:
o 1-Su soğutmalı motorlar
2-Hava soğutmalı motorlar



MOTORUN BELLİ BAŞLI PARÇALARI

* SABİT PARÇALAR

1-Silindir(motor) bloğu
2-Silindir kapağı
3-Karter
4-Subap kapağı
5-Radyatör
6-Karbüratör
7-Manifolt
8-Yağ filitresi
9-Endiksüyon bobini
10-Buji

* HAREKETLİ PARÇALAR

1-Krank mili
2-Piston
3-Piston kolu
4-Yağ pompası
5-Yakıt pompası
6-Marş motoru
7-Distribütör,
8-Marş motoru
9-Su pompası
10-Enjeksiyon pompası(dizel araçlarda)
11-Enjektör(dizel araçlarda)
12-Kam(eksantrik) mili
13-Supablar



MOTORUN ÇALIŞMA SİSTEMLERİ VE PRENSİPLERİ



ATEŞLEME SİSTEMİ
Görevi benzinli motorlarda yanma odasına sıkıştırılmış bulunan yakıt+hava karışımının yanmasını sağlamaktır.
Parçaları: Akümülatör,Kontak anahtarı,Endüksiyon bobini,Distribütör,Buji

BENZİNLİ MOTORLARIN YAKIT SİSTEMİ
Görevi değişik yol ve yük şartlarına göre gerekli olan benzin+hava karışımını hazırlayarak silindirlere göndermek.
Parçaları: Yakıt deposu,Yakıt boru ve hortumları,Yakıt pompası,Yakıt göstergesi,Karbüratör,Hava filtresi,Manifoldlar(emme ve egzoz)

DİZEL MOTORLARIN YAKIT SİSTEMİ
Görevi motor için gerekli mazotu çalışma şartlarına göre silindirlere göndermektir.
Parçaları: Yakıt deposu,Besleme pompası,Yakıt filtreleri,Yakıt enjeksiyon(Mazot) pompası,Alçak ve yüksek basınç boruları,Enjektörler, Hava filtresi,Isıtma bujileri,Yakıt göstergesi.
http://www.masaustu-resimleri.com/d/8609-2/Bmw+M3+Motoru.jpg
MARŞ SİSTEMİ
Görevi dizel ve benzinli motorlarda,motorun çalışması için ilk hareketi sağlayan sistemdir.
Parçaları: Akümülatör,Marş motoru,Kontak anahtarı,Volan dişlisi.

YAĞLAMA SİSTEMİ
Görevi birbiri üzerinde çalışan yüzeylerin arasında veya üzerinde dolaşarak direk temaslarını önlemek,hareketin akışını kolaylaştırmak,çalışan yüzeyleri temizlemek,soğutmak ve dolayısıyla çalışan parçaların ömürlerini uzatmaktır.
Parçaları: Karter,Yağ pompası,Yağ filtresi,Yağ göstergesi,Yağ müşürü,Yağ çubuğu.

SOĞUTMA SİSTEMİ
Görevi Motorun çalışabileceği en ideal ısı ortamını sağlar.Silindir içersine yakıt+hava karışımının ateşlenmesi sonucu ısı enerjisi açığa çıkar.Meydana gelen ısı.1800-2500 dereceye kadar yükselir.Yüksek ısı,silindir kapağı,silindir ve piston gibi elemanlara geçerek ısınmalarına sebep olur.Motor parçalarının belirli miktarlardan daha fazla ısınmaları arzu edilmeyen muhtelif arızaları da beraberinde getirir.Ayrıca yüksek ısı,Motor yağının özelliğini de bozar. Bundan dolayıdır ki içten yanmalı motorlarda soğutma sistemi büyük önem kazanır.

Motorlarda iki tür soğutma sistemi vardır:

* Su soğutmalı motorlar
* Hava soğutmalı motorlar

Parçaları: Radyatör,Vantilatör,Devirdaim(su)pompası,Vantilatör kayışı,Termostat,Isı(hararet)göstergesi,Radyatör hortumları,takviye(ilave) su kabı,Fan motoru,Kalorifer hortumları.

ŞARJ SİSTEMİ
Görevi motor çalıştığı zaman,mekanik enerjiyi elektrik enerjisine çevirir.Motorlu araçlarda elektrik ihtiyacını karşılar,aküyü şarj eder.
Parçaları: Alternatör(şarj dinomosu),Konjektör(regülatör)Şarj göstergesi,Vantilatör kayışı,Akümülatör,Kontak anahtarı.

AKTARMA ORGANLARI KAVRAMA (DEBRİYAJ) SİSTEMİ
Görevi ilk kalkışta sarsıntısız bir hareket sağlamak,hareketin sağlanması veya hareket esnasında da,motordan şanzumana giden hareketi kesmek veya birleştirmektir.
Parçaları: Volan,Debriyaj balatası,Debriyaj pedalı,debriyaj baskısı,Debriyaj bilyası.

VİTES KUTUSU (Şanzuman):
Görevi aracın yol ve yük durumuna göre güç ve hızını ayarlar,geriye hareket etmesini sağlar.

ŞAFT(kardan mili)
Görevi vites sistemi ile difransiyeli birbirine bağlar.

DİFERANSİYEL
Görevi şanzumandan alınan hareketi (önden çekişli araçlarda ön tekerlere,arkadan itişli araçlarda da arka tekerlere) ileten dişli kutusudur.Gelen hareketi 90 derece çevirerek tekerleklere iletir.Devri düşürerek gücü artırır.İstavroz dişlileri dönüş esnasında içte kalan tekerleğin daha az,dışta kalanın daha fazla dönmesini sağlar.
Parçaları: Mahruti dişli,İstavroz dişlileri,Ayna dişli,Aks dişlileri.

AKSLAR
Görevi diferansiyaldeki hareketi tekerleklere iletmektir.

FREN SİSTEMİ
Görevi hareket halinde olan aracı mümkün olan en kısa mesafe ve en kısa zaman içersinde durdurmak,duran aracıda tespit etmektir.
Parçaları: Fren pedalı,Fren boruları,Fren balataları,Merkez pompası(ana merkez),Tekerlek silindirleri,Kampanalar veya diskler. Kullanılan fren çeşitleri:Mekanik frenler(el freni),Sıvı (hidrolik) frenler,Egzoz freni,Havalı frenler.

ÖN DÜZEN SİSTEMİ
Görevi bir aracı istenilen tarafa yöneltmek için ön tekerleklerin sağa veya sola olan doğrultularını değiştirir,sevk ve idaresini kontrol eder.
Parçaları: Direksiyon simidi,Direksiyon kutusu,Direksiyon mili,Rot ve rot başları

SÜSPANSİYON SİSTEMİ
Görevi mekanik,hidrolik ve havalı sistemlerdir.Yol sathından gelecek vuruntu ve sallantıları üzerlerine alarak aracın rahat ve emniyetli bir şekilde kullanılmasını sağlar.Süspansiyon sistemi araçtaki tüm tekerlek bağlantılarında bulunur.

AYDINLATMA SİSTEMLERİ


* Aracın farlarından birisi sönük yanıyorsa sebebi far kablo bağlantısı oksitli, gevşek veya paslıdır.
* Aracın farlarından bir kısmı veya hiçbiri yanmıyor ise sigortada arıza vardır. Arızalı sigorta yenisi ile değiştirilir. Hiçbir zaman tel bağlanmaz. Değiştirilecek sigorta aynı amperde olmak zorundadır.
* Aracın farları hiç yanmıyor ise ; sebebi far anahtarı arızalıdır.
* Aracın sinyal lambaları yanmıyor ise ; flaşörler arızalıdır. Farların bakımında far ayarı yapılır.
* Fren pedalına basıldığında fren lambalarından biri yanmıyor ise ; yanmayan lambanın ampulü bitmiştir veya kablo bağlantılarında kopukluk vardır.
* Fren pedalına basıldığında fren lambaları yanmıyor ise fren müşürü arızalıdır.
* Aracın kilometre saati hiçbir değer göstermiyorsa ; telinde kopukluk vardır.



ARAÇ BAKIMI
http://www.masaustu-resimleri.com/d/8617-2/K__zg__n+Motor+Resimleri.jpg
GÜNLÜK BAKIM
Akaryakıt kontrolü,Motor yağının kontrolü,Radyatör su seviyesinin kontrolü,Lastik hava basınçlarının kontrolü, Fren hidrolik seviyesinin kontrolü,Elektrik donanımının kontrolü,

HAFTALIK BAKIM
Vantilatör kayışının gerginliği,Bataryanın(akünün) kontrolü,

AYLIK BAKIM
Hava filtresinin bakımı,Motorun yıkanması.

ALTI AYLIK ve YILLIK BAKIMLAR
(5000-6000 km'lik bakım) Aracımızı güvenle sürebilmek için bakımlarının zamanında yapılması gerekir.Taşıt üzerindeki her sistemin bakım ve çalışma süreleri imalatçı firma tarafından belirlenmiştir.Bir sürücü olarak bu kurallara uymazsak aracımızın ekonomik ömrü kısalır.Ayarlar bozulur.Bunun sonucunda da çok masraflı olur ve az güç üretir.Daha da önemlisi kazalara neden olabilir. Altı aylık bakımda,veya her 5000 km de(hangisi önce dolarsa)teknik ayarlar yapılacağı için servise gidilmelidir.

* Motor yağı değiştirilir.
* Vites kutusu ile diferansiyelin yağ seviyesi kontrol edilir,eksik ise tamamlanır.
* Motor test edilir.
* Benzinli motorlarda ateşleme ve yakıt sistemi kontrol edilir.Gerekirse buji,platin değiştirilir.Supap ayarları kontrol edilir.
* Ön düzen kontrolü ve gerekli ayarların yapılması ile lastiklerin periyodik olarak yer değiştirilmesi yapılır.
* Tekerlekler açılarak bilye ve yatak aksamı temizlenir tekrar yağlanır.Fren komple bakımı yapılır. Yıllık bakımda veya 15.000 km. de (hangisi önce dolarsa) araçlar servise götürülerek altı aylık bakıma ilaveten aşağıdaki bakımlar yapılır.
* Yakıt deposu temizlenir.
* Tüm elektrikli alıcılar ve kablo bağlantıları kontrol edilmelidir.
* Hava frenli araçlarda tüm parçalar kontrol edilmeli ve filtreler temizlenmelidir.
* Supap ayarları yapılmalıdır.
* Varsa karter havalandırma süzgecinin temizlenmesi işlemleri yapılır.